Το Στεφάνι είναι ένας τόπος πλούσιος σε βυζαντινά μνημεία που παραπέμπουν στην ιστορία της εξέλιξης του βυζαντινού Χριστιανισμού προς την Πελοπόννησο τον 10ο αιώνα. Αν και ο λόγος του κατακλυσμού από χριστιανικά μνημεία της περιοχής ανάμεσα στα χωριά Στεφάνι και Αγιονόρι, δεν είναι εξακριβωμένος, εν τούτοις μπορούμε να συμπεράνουμε από την συνεχή κατοίκηση της περιοχής από τους μυκηναϊκούς χρόνους και τα μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη αρχαίων και παλαιοχριστιανικών χρόνων που βρίσκονται εντοιχισμένα στους ναούς, ότι η θρησκευτική σημασία της περιοχής ανάγεται στην αρχαιότητα και ότι στη θέση πολυάριθμων αρχαίων ναών, χτίστηκαν αργότερα οι χριστιανικοί ναοί.

Τα δείγματα εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής και αγιογράφησης στο Στεφάνι Κορινθίας, εκφράζουν την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της περιοχής στην περίοδο κυρίως της Φραγκοκρατίας και της Τουρκοκρατίας. Συγκεκριμένα διατηρούνται σήμερα και έχουν κηρυχθεί διατηρητέα μνημεία λόγω τις ιστορικής σημασίας και αξίας τους:

Ο καθολικός ναός της Παλαιάς Μονής Παμμέγιστου Ταξιάρχη Μιχαήλ, κτίσμα του 11ου-12ου αιώνα με τοιχογραφίες του Θεοδοσίου Κακαβά του 1565 μ.Χ. (Υ.Α. ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ31/ΚΗΡ/16034/561/(ΦΕΚ716/Β/19-08-1997)

Ο παλιός ενοριακός ναός αφιερωμένο στη Κοίμηση της Θεοτόκου, κτίσμα του 14ου αιώνα με τοιχογραφίες του 1694 μ.Χ. (ΥΑ 15904/24-11-1962 ΦΕΚ 473/Β/17-12-1962)

Η μονόκλιτη θολοσκέπαστη δρομική εκκλησία του Αγίου Αθανασίου με τοιχογραφίες του 16ου -17ου αιώνα. (ΥΑ 161070/6491/241-12-1957 ΦΕΚ 12/Β/17-1-1958)

Και τα τρία μνημεία διατηρούν σπουδαία δείγματα αγιογραφίας που διακοσμούν το εσωτερικό τους.

Χαρακτηρισμένο μνημείο υπήρξε και το καθολικό και το πανέμορφο συγκρότημα του παλαιού μοναστηρίου του Αγίου Δημητρίου (ΥΑ Β1/Φ31/61167/2342/17-11-1979 ΦΕΚ 194/Β26-2-1980).

Δυστυχώς η σημασία που είχε δοθεί στο παρελθόν στα μνημεία αυτά υπήρξε αμελητέα με αποτέλεσμα αφενός να χαθεί το παλαιό μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου και αφετέρου να αντιμετωπίζουν σήμερα σοβαρά προβλήματα τα υπόλοιπα μνημεία που απαιτούν άμεση και σωστή παρέμβαση προκειμένου να διατηρηθούν για τις επόμενες γενιές.

Μετά την επαναδραστηριοποίηση του το 2004, ο Μορφωτικός & Εκπολιτιστικός Σύλλογος Στεφανίου βρίσκεται από την πρώτη στιγμή  στο πλευρό των μνημείων αυτών και έχει καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για την αναζήτηση λύσεων σε συνεργασία πάντα με τους αρμόδιους φορείς. Εκτός από την προβολή του μνημειακού πλούτου, την έστω προσωρινή υποστύλωση των ναών του Ταξιάρχη και του Αγίου Αθανασίου το 2005, την εκπόνηση μελετών συντήρησης, ο Σύλλογος κατάφερε κυρίως -χάρη στην ευαισθησία του κόσμου- την αναστήλωση του παλιού ενοριακού ναού του Στεφανίου, της Κοίμησης της Θεοτόκου (Παναγία) το 2007, ο οποίος αποτελεί σήμερα πάλι στολίδι του χωριού.

Να σημειώσουμε ότι η αναστήλωση του ναού καθώς και η διαμόρφωση του εξωτερικού χώρου έγιναν χωρίς καμία κρατική ή ευρωπαϊκή επιχορήγηση και αποκλειστικά και μόνο με χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Εκκλησιαστική επιτροπή Στεφανίου και τον Μορφωτικό & Εκπολιτιστικό Σύλλογο.

Το 2010, ο Σύλλογος βρήκε χορηγό για την εκπόνηση της μελέτης αποκατάστασης της Παλαιάς Μονής Ταξιάρχη Μιχαήλ η οποία και εγκρίθηκε από τη Δ/νση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, τον Ιανουάριο του 2013. Στη συνέχεια η τότε 25η ΕΒΑ κατέθεσε το πακέτο του έργου αποκατάστασης και ανάδειξης της παλιάς μονής για ένταξη στο ΕΣΠΑ, το οποίο και εγκρίθηκε από την Περιφέρεια Πελοποννήσου τον Φεβρουάριο του 2014. Το έργο αποκατάστασης ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2015 και ολοκληρώθηκε τέλος Νοεμβρίου του ίδιου έτους.

Ο Σύλλογος ευχαριστεί θερμά όσους στήριξαν και συνεχίζουν να στηρίζουν οικονομικά αυτή την σημαντική προσπάθεια διατήρησης αυτών των σπουδαίων ιστορικών και θρησκευτικών μνημείων του τόπου μας.

Το έργο μας συνεχίζεται…