Το Τηλεσκόπιο του Αστεροσκοπείου Στεφανίου

Το τηλεσκόπιο αυτό εγκαινίασε από τα μεσάνυκτα της 26/27 Ιουνίου 1971, όταν εκτελέστηκαν οι πρώτες δοκιμαστικές παρατηρήσεις, μια νέα εποχή της ιστορίας του Αστεροσκοπείου Στεφανίου, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

"Από ερευνητικής πλευράς το τηλεσκόπιο του Στεφανίου θεωρείται σήμερα το κορυφαίο τηλεσκόπιο του κόσμου σε παρατηρήσεις αστέρων εκλάμψεων."

Το τηλεσκόπιο είναι κατoπτρικό, τύπου Cassegrain, με ασυμμετρική στήριξη. Ανήκει στην κατηγορία των τηλεσκόπιων που έγιναν γνωστά ως "συλλέκτες φωτός" (light collectors). Τα τηλεσκόπια του τύπου αυτού κατασκευάστηκαν ύστερα από υπόδειξη του H. Johnson και προορίζονται, κυρίως για τη διεξαγωγή φωτοηλεκτρικών παρατηρήσεων. Για το λόγο αυτό δεν είναι απαραίτητο να γίνει εξαιρετικά ακριβής διαμόρφωση των κατοπτρών τους, αφού το μόνο που χρειάζεται να κάνουν τα κάτοπτρα αυτά είναι να συλλέγουν ένα υψηλό ποσοστό του προσπίπτοντος αστρικού φωτός επάνω στην επιφάνεια της καθόδου του φωτοπολλαπλασιαστού του φωτόμετρου. Στην περίπτωση του τηλεσκόπιου του Αστεροσκοπείου Στεφανίου το 85% της ανακλώμενης ενέργειας του αστρικού φωτός συγκεντρώνεται, επιτρέποντας έτσι την εκτέλεση ακριβών φωτοηλεκτρικών παρατηρήσεων.

Το τηλεσκόπιο

Το πρωτεύων κάτοπτρο είναι υπερβολικό, κατασκευασμένο από Cer-Vit, έχει διάμετρο 30 ίντσες και φέρει μέσο οπή διαμέτρου 9 ιντσών. Ο εστιακός λόγος είναι ίσος προς f/3, για την κύρια εστία και f/13,5, για την εστία Cassegrain. Επομένως, η κλίμακα στην εστία Cassegrain είναι ίση προς 20"/mm.

Στην ίδια στήριξη και παράλληλα προς το τηλεσκόπιο είναι τοποθετημένο ένα διαθλαστικό τηλεσκόπιο διαμέτρου αντικειμενικού 6 ιντσών, με εστιακό λόγο f/10, που χρησιμεύει ως ερευνητής. Είναι εφοδιασμένος με ορθοσκοπικό προσοφθάλμιο εστιακής αποστάσεως 38 mm, και επομένως παρέχει μεγένθυνση ίση προς 40.

Το τηλεσκόπιο είναι εξοπλισμένο με τρία κύρια εξαρτήματα:

1.) Ένα φωτοηλεκτρικό φωτόμετρο δύο καναλιών, τύπου Johnson. Το φωτόμετρο αυτό περιλαμβάνει δύο φωτοπολλαπλασιαστές, κατασκευής του εργοστασίου RCA, τον έναν τύπου 1P21 και του δεύτερου 7102. Οι φωτοπολλαπλασιαστές αυτοί κατά την διάρκεια της παρατηρήσεως καταψύχονται με στερεό διοξείδιο του άνθρακα (ξερός πάγος), ώστε να διατηρούνται σε θερμοκρασία -77 C και να παραμένει έτσι χαμηλό το ρεύμα σκότους. Με τη βοήθεια του φωτόμετρου αυτού μπορούν να εκτελεστούν μετρήσεις στα πέντε χρώματα U,B,V,R,I του διεθνούς φωτομετρικού συστήματος του Johnson. Το φωτόμετρο είναι εφοδιασμένο και με μια πηγή συγκρίσεως.

Το Φωτοηλεκτρικό φωτόμετρο	Διαδικασία εισαγωγής ξερού πάγου

2.) Ένα φασματογράφο τύπου Meinel με επίπεδο φράγμα συμβολής και φωτογραφικό θάλαμο τύπου Schmidt, εστιακού λόγου f/2. Για την επεξεργασία των φασματογραφημάτων που λαμβάνονται με το φασματογράφο αυτό το Εργαστήριο Γεωδαιτικής Αστρονομίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης διαθέτει ένα συγκριτή-μικροφωτόμετρο, κατασκευής του Εργοστασίου Grant, Series 800, με μετρηκή συσκευή τύπου Mark III με διαστήματα μετακινήσεως κατά Χ και Υ 250 mm x100 mm και φωτοηλεκτρικό σύστημα κεντρώσεως κατά Χ.

3.) Μια διάταξη για έκκεντρη σκόπευση αόρατων ουράνιων αντικειμένων (offset guider unit).

(Πηγή: The Stephanion Observatory, L.N. Mavridis, University of Thessaloniki)