Τοιχογραφία του 1565 στον Ταξιάρχη
Η Μονή Παμμεγίστου Ταξιάρχη Μιχαήλ βρίσκεται σε δύσβατη ρεματιά, τρία περίπου
χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της μονής του Αγίου Δημητρίου στο Στεφάνι Κορινθίας.
Από την παλαιά μονή σώζεται σήμερα μόνο το καθολικό, το οποίο είναι κηρυγμένο
μνημείο σύμφωνα με την Υ.Α. ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ31/ΚΗΡ/16034/561/(ΦΕΚ 716/Β/19-08-
1997). Το σχήμα και η διάταξη του μοναστηριακού συγκροτήματος δεν διακρίνεται
λόγω των λιθοσωρών και της βλάστησης.
Το καθολικό είναι ένας σταυρεπίστεγος ναός του τύπου Α1. Στο δυτικό τοίχο του
διακρίνεται η αμελής τοιχοποιία του αποτελούμενη από ακατέργαστους λίθους και
τεμάχια πλίνθων. Στη νότια πλευρά του, σε ύστερη περίοδο, κατασκευάστηκε
πρόπυλο κτισμένο με αργολιθοδομή, όπου γίνεται χρήση άφθονου κονιάματος. Spolia
είναι εντοιχισμένα στο νότιο τοίχο του ναού και στο δυτικό τμήμα του θόλου του
πρόπυλου. Η χρονολογική τοποθέτηση της ανέγερσής του παραμένει προβληματική.
Στο εσωτερικό φέρει τοιχογραφικό διάκοσμο, ο οποίος, βάσει της κτητορικής
επιγραφής του, χρονολογείται το 1565 και αποτελεί έργο του ζωγράφου Θεοδόσιου
Κακαβά.
Στον ναό έχουν γίνει επεμβάσεις κατά την δεκαετία του 1960 όπως η επικάλυψη των
στεγών με πλάκες από σκυρόδεμα και επιχρίσματα στις εξωτερικές επιφάνειες των
λιθοδομών που έχουν αλλοιώσει την αρχική μορφή του μνημείου. Άμεσα μέτρα
προστασίας του μνημείου οδήγησαν σε στερεωτικές εργασίες στο πρόπυλο και
υποστύλωση δύο τόξων εσωτερικά του ναού κατά την δεκαετία του 1990.
Στους φέροντες περιμετρικούς τοίχους του κυρίως ναού δεν εντοπίζονται έντονες
ρηγματώσεις, παραμορφώσεις και γενικά περιοχές με σημαντική μειωμένη αντοχή.
Ρωγμές με σημαντικό εύρος εντοπίζονται στις θολωτές οροφές και στα τόξα στήριξης
του τρούλου.
Στα χαμηλά τμήματα της φέρουσας τοιχοποιίας είναι έντονα τα ίχνη υγρασίας
προερχόμενη από το εξωτερικό έδαφος στον βόρειο τοίχο και ανερχόμενη από το
δάπεδο στους υπόλοιπους τοίχους.
Ο τοιχογραφικός διάκοσμος του ναού διατηρείται σε σχετικά καλή κατάσταση με
φθορές στα σημεία ρηγματώσεων της λιθοδομής και με έντονα επιφανειακά
χαράγματα.
Για την αποκατάσταση και την ανάδειξη του μνημείου θα γίνουν οι ακόλουθες
εργασίες:
Α. Εργασίες Πεδίου
• Αποχωματώσεις, συλλογή και συσσώρευση λίθων, για την ανάδειξη της
χωροθέτησης και του περιγράμματος του συγκροτήματος των κελιών.
Β. Στερέωση – Αποκατάσταση
• Αποχωμάτωση περιμετρικά του ναού σε απόσταση 3,00 μέτρων περίπου και
διαμόρφωση του εδάφους με κατάλληλες κλίσεις για την απορροή των υδάτων.
• Αποκατάσταση του πρόπυλου σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία και άλλα που
τυχόν θα προκύψουν κατά την φάση εκτέλεσης των εργασιών.
• Έλεγχος και ενίσχυση της θεμελίωσης του ναού και κατασκευή αποστραγγιστικής
τάφρου.
• Καθαίρεση των πλακών από σκυρόδεμα από τις στέγες με αδιατάρακτη κοπή,
βαθύ αρμολόγημα των εξωραχίων των θόλων και κατασκευή νέας στέγης με κεραμίδια
βυζαντινού τύπου ημικολυμβητά.
• Καθαίρεση των νεώτερων επιχρισμάτων από τις εξωτερικές επιφάνειες της λιθοδομής
του ναού, καθαρισμός των αρμών από σαθρά κονιάματα και βαθύ αρμολόγημα με
κονίαμα κατάλληλης σύνθεσης. Αρμολόγημα με το ίδιο κονίαμα θα γίνει και στα
σωζόμενα τμήματα του πρόπυλου.
• Συντήρηση της υπάρχουσας θύρας εισόδου και κατασκευή ξύλινου πλαισίου με
σταθερό τζάμι στο άνοιγμα του Ιερού.
• Αποκατάσταση του πλίθινου διάκοσμου στην κόγχη πάνω από την πόρτα εισόδου.
• Εργαστηριακή έρευνα της σύστασης και της αντοχής των κονιαμάτων της λιθοδομής
του ναού.
Γ. Συντήρηση Τοιχογραφιών
• Αφαίρεση μεταγενέστερων επεμβάσεων
• Συντήρηση του υποστρώματος
• Συντήρηση της ζωγραφικής επιφάνειας
• Αισθητική αποκατάσταση
Δ. Έρευνα – Τεκμηρίωση
• Κατά την διάρκεια των εργασιών θα τεκμηριώνονται και θα αποτυπώνονται τα νέα
στοιχεία που θα προκύπτουν και αναλόγως θα τροποποιούνται τα σχέδια.
• Θα εκδοθεί ενημερωτικό φυλλάδιο για το μνημείο και τις εργασίες που θα
εκτελεσθούν.
Παραδοτέο Έργο:
1. Aποψιλωμένο, καθαρισμένο και διαμορφωμένο τον περιβάλλοντα χώρο του
μνημείου επιφάνειας 150,00 τ.μ.
2. Στερεωμένο και αποκατεστημένο το μνημείο (ναός) εμβαδού 70,00τ.μ. σύμφωνα με
τις επεμβάσεις που περιγράφονται στον «Πίνακα Αιτιολόγησης Προϋπολογισμού».
3. Αρχαιολογικός οδηγός σε έντυπη μορφή και δίγλωσσο πληροφοριακό φυλλάδιο με
αναφορά στην αρχαιολογική, αρχιτεκτονική και φωτογραφική τεκμηρίωση του
μνημείου και των ευρημάτων και τις εργασίες που υλοποιήθηκαν σ’ αυτό. Μία (1)
Ενημερωτική Πινακίδα.
Δικαιούχος του ποσού των 260.000 Ευρώ είναι η 25η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
Πηγή