Πηγές Ζωής

Σκορπισμένα σε διάφορα σημεία του χωριού, περιβόλια, χωράφια, βοσκοτόπια, βρίσκονται 93 πηγάδια, τα περισσότερα σε μακρινές αποστάσεις από το χωριό. Σήμερα βέβαια πολλές πηγές ύδρευσης έχουν στερέψει λόγω των γεωτρήσεων που κατέβασαν τον υδροφόρο ορίζοντα και έτσι τα πηγάδια κρατάνε νερό κυρίως το χειμώνα. Αρκετά μεγάλος είναι όμως ο αριθμός πηγαδιών (48 ιδιωτικά και 5 κοινόχρηστα) που εφοδιάζουν ακόμα βοσκούς και αγρότες με νερό όλο το χρόνο για τα κοπάδια αιγοπροβάτων για τα χωράφια και τα περιβόλια τους. Οι βοσκοί συνεχίζουν να αντλούν το νερό με το παραδοσιακό τρόπο ενώ οι αγρότες χρησιμοποιούν πετρελαιοκίνητες αντλίες για το πότισμα των χωραφιών τους.

Tο πηγάδι στο Βρυστό

Τα περισσότερα πηγάδια είναι χτισμένα με λιθοδομή, που βγαίνει στην επιφάνεια του εδάφους. Σε πηγάδια από τα οποία οι Στεφανιώτες παλαιά αντλούσαν πόσιμο νερό, η λιθοδομή ήταν ασβεστόχτιστη μισό και πλέον μέτρο πάνω από την επιφάνεια του εδάφους και σε μια ακτίνα 1,5-2,0 μέτρων γύρω από το χείλος, για την προστασία του νερού από την διάβρωση των όμβριων υδάτων. Τα πηγάδια αυτά ήταν κυρίως κοινόχρηστα και σώζονται ακόμη στο "Φέκα", στο "Βρυστό", στο "Κρανιδά", στην "Καρυά", στο "Πηγαδάκι". Εντοιχισμένες ή δίπλα στα πηγάδια αυτά βρίσκονται και μεγάλες σκαλιστές πέτρινες γούρνες, που χρησίμευαν για το πότισμα των μεγάλων ζώων, αλόγων, μουλαριών κλπ. Οι περισσότερες από τις γούρνες που αντικρίζουμε σήμερα ανάγονται τουλάχιστον στις αρχές του 19ου αιώνα.

Tο πηγάδι στη Καρυά	Γούρνα στο πηγάδι στη Καρυά

Η άντληση του νερού γινόταν με τρεις τρόπους. Ο κλασσικός τρόπος είναι με τα χέρια με τη βοήθεια ενός κουβά δεμένο σε σχοινί, το οποίο κατέβαζαν στο πηγάδι και ανέβαζαν με μυϊκή δύναμη χωρίς τη βοήθεια κάποιου μηχανισμού. Για τα μεγαλύτερα βάθη χρησιμοποιούσαν μαγγάνι που αρχικά ήταν ξύλινο και αργότερα σιδερένιο. Άλλη μηχανή άντλησης που έκανε την εμφάνιση της τον περασμένο αιώνα και που πρωτοεφάρμοσε ο Γεροκωστόπουλος Κώνσταντίνος Π. Παπαντωνίου ήταν ο "γερανός", μια μηχανή άντλησης που χρησιμοποιήθηκε και από τους αρχαίους έλληνες και υπήρξε η δημοφιλέστερη μηχανή άντλησης νερού παγκοσμίως. Αποτελούσε από ένα μοχλό με ένα αντίβαρο σαν μπαλάντσα και με ανθρώπινη παρέμβαση βοηθούσε στο πότισμα με πολύ κόπο. Ο μηχανισμός αυτός χρησιμοποιήθηκε κυρίως για το πότισμα των χωραφιών.

Η γούρνα στο πηγάδι του Φέκα

Η επιλογή της κατάλληλης τοποθεσίας για την εξόρυξη ενός πηγαδιού είχε μεγάλη σημασία για τη διαρκή παρουσία άφθονου και υγιεινού νερού. Η μορφολογία του εδάφους έκανε συνήθως φανερή την παρουσία υπόγειας φλέβας νερού (χαντάκια, γύρο λόφοι, υπερκείμενο βουνό). Σημαντική ήταν και η σωστή υποστύλωση των τοιχωμάτων τους κατακόρυφου κυλίνδρου. Η εξόρυξη ενός πηγαδιού ήταν μια εξοντωτική και πολύ επικίνδυνη δουλειά. Ο κίνδυνος κατάρρευσης των τοιχωμάτων κατά το σκάψιμο ήταν υπαρκτός.